10 Nis AYLIK NAFAKANIN ÖDENMEMESİ-CEZA DAVASI
İcra İflas Kanunu md 344 :
Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir.
Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.
Aylık nafakanın ödenememesi şikayete tabi olup, borçlu sanık hakkında İ.İ.K. 344. maddesi uyarınca 3 aya kadar tazyik hapis cezası verilebilir. Tazyik hapis cezası, 5271 Sayılı CMK 223. maddesinde belirtilen türde mahkumiyet hükmü niteliği taşımamaktadır.
CMK 2. maddesinde belirtilen “disiplin hapis cezası” kavramı içinde olup, seçenek yaptırımlara çevrilemeyen, ön ödeme uygulanamayan, tekerrüre esas olmayan, şartla salıverilme hükümleri uygulanamayan, ertelenemeyen ve adli sicil kayıtlarına geçirilmeyen hapis türüdür.
Nafaka yükümünü yerine getirmeyen kişi için ceza davası açılabilmesinin şartları şunlardır:
1- Nafaka hakkında verilmiş bir karar olmalıdır.
5358 Sayılı Kanun ile yapılan son değişikliğe göre söz konusu karar “mahkeme ilamı” ya da “nafakaya ilişkin ara karar” da olabilir. Nafaka alacağı nitelik olarak “öncelikli alacak” olup, amaç nafaka yükümlüsü tarafından düzenli ödenmesini sağlamaktır.
2- Aylık nafakanın tahsiline ilişkin başlatılan icra takibi kesinleşmiş olmalıdır.
İcra takibi kesinleşmeden yapılan şikayetler reddedilmektedir. O yüzden nafakanın ödenmemesi sebebiyle açılacak davalarda öncelikle takibin kesinleşmesi gerekmektedir.
3- İcra emrinin tebliğ tarihinden şikayet tarihine kadar en az 1 ay süre işlemiş olmalıdır.
Yine şikayet yoluna gidilebilmesi için icra takibinin borçluya tebliğ tarihinden itibaren en az 1 aylık sürenin geçmesi gerekmektedir. Zira 1 aylık süre geçmeden takibe konu aylık nafakanın ödenmemesi söz konusu olmamaktadır.Bu bir aylık süre dikkate alınmadığı takdirde şikayetin reddine karar verilecektir.
4- Ödenmeyen aylık nafakaya ilişkin şikayet en çok 3 ay içinde yapımalıdır.
Bu süre hak düşürücüdür. Şikayet etmek istediğiniz aylık nafaka üzerinden 3 ay geçtiği takdirde şikayet hakkınız düşecek olup, bu hususu Mahkemece re’sen dikkate alır.
5- Birikmiş nafakalar için bu şikayet yoluna başvurulamaz:
Aylık nafaka alacağı, kamu alacağı gibi, “öncelikli alacak” niteliğindedir. Yani nafaka alacaklısı önceden başkası tarafından haciz konulmuş mala haciz isterse, 1. sıradan iştirak eder.Ancak burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus bu durumun sadece “aylık nafaka alacağı” için söz konusu olmasıdır. Birikmiş nafaka “adi alacağa” dönüşür.
Hem birikmiş hem de devam eden aylara ilişkin nafakanın tahsiline yönelik başlatılan icra dosyası ile hacizli mala iştirak edildiğinde, aylık nafaka 1. sıraya, birikmiş nafaka ise son sıraya geçer. Fakat birikmiş nafaka her ne kadar adi alacağa dönüşse de, üzerine haciz konulamaz. Gerekçesi ise, nafakanın, mahkemece kişinin yaşamasını sürdürebilmesi için öncelikle ve zaruri olarak hükmedilen bir para olması, bu yönü itibariyle bir an önce tahsili gerektiğinden ara kararla dahi icra takibi başlatılabilir.